Wat is een longembolie? Symptomen, oorzaak en behandeling

Een longembolie ontstaat wanneer een bloedstolsel, meestal afkomstig uit de benen of het bekken, via de bloedbaan naar de longen reist en daar een slagader blokkeert. Het achterliggende longdeel kan hierdoor niet meer goed functioneren. Hierdoor kan de zuurstofopname in de long in de knel komen. Dit kan een beperking geven van de zuurstoftoevoer naar de organen. Ook ontstaat er een hele reactie vanuit het lichaam op dit bloedstolsel.  Dit samen kan levensbedreigend zijn als er niet op tijd wordt ingegrepen. In veel gevallen is het bloedstolsel het gevolg van een diepe veneuze trombose (DVT). Hierbij vormt zich een bloedprop in de diepe aderen van de benen.

De impact van een longembolie kan groot zijn, zowel lichamelijk als emotioneel. Begrijpen wat er in uw lichaam gebeurt en hoe het ontstaat, kan u helpen de symptomen te herkennen en actie te ondernemen wanneer dat nodig is.

De klachten bij een longembolie verschillen van persoon tot persoon en zijn afhankelijk van de ernst van de blokkade. De meest voorkomende klachten bij een longembolie zijn:

• Kortademigheid die plotseling opkomt, vooral bij inspanning;
• Pijn op de borst die erger wordt als je ademt;
• Snelle ademhaling en hartslag;
• Ritmestoornissen in het hart;
• Hoesten, soms met bloed erbij;
• Draaierigheid of flauwvallen;
• Zwelling of pijn in een been, een mogelijk teken van DVT.

In ernstige gevallen kan een longembolie leiden tot shock of zelfs overlijden.

Een longembolie wordt meestal veroorzaakt door een bloedstolsel dat zich in een ander deel van het lichaam vormt en uiteindelijk de longen bereiken. Deze stolsels ontstaan vaak door langdurige immobiliteit, zoals tijdens een lange reis of door bedrust na een operatie. Ook chirurgische ingrepen (met name orthopedische operaties) kunnen een risico vormen.

Daarnaast speelt zwangerschap een rol, vanwege hormonale veranderingen en verhoogde druk op de aderen. Het gebruik van hormonale anticonceptie, zoals de pil, kan dit risico verder verhogen. Ook bepaalde medische aandoeningen, zoals kanker, hartfalen en inflammatoire ziekten, vergroten de kans op een longembolie. 

Soms kan er voor een longembolie geen reden van ontstaan gevonden worden.

Hoewel minder vaak voorkomend, kunnen vetembolieën, vruchtwaterembolieën tijdens een bevalling of luchtembolieën eveneens een oorzaak zijn.

Diagnose

De diagnose van een longembolie wordt gesteld door anamnese, lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en beeldvorming:

Anamnese en lichamelijk onderzoek:
Tijdens het intakegesprek brengt de arts de klachten van de patiënt in kaart. Bij het lichamelijk onderzoek kan de arts tekenen van een verhoogde hartbelasting (zoals een snelle pols) of afwijkingen zoals zwelling en pijn in een been (mogelijk wijzend op een diepe veneuze trombose) vaststellen.

Bloedonderzoek:
Middels bloedonderzoek wordt o.a. gekeken naar d-dimeer. Bij patiënten met een lage tot matige verdenking op een longembolie kan een normale d-dimeerwaarde een longembolie vrijwel uitsluiten. Een verhoogde d-dimeer waarde is echter niet specifiek en vraagt om verdere diagnostiek. Hypoxemie (laag zuurstofgehalte) en hypocapnie (laag koolzuurgehalte) kunnen ondersteunend zijn in de diagnose, hoewel deze afwijkingen niet altijd aanwezig zijn.

Beeldvorming:
X-thorax wordt vaak als eerste beeldvormend onderzoek uitgevoerd om andere oorzaken van de klachten, zoals een pneumonie of pneumothorax, uit te sluiten. Bij een longembolie blijft de X-thorax meestal normaal. CT-thorax met contrast volgens een specifiek protocol (CT-pulmonalisangiografie) is de gouden standaard voor het aantonen van een longembolie. Het contrastmiddel maakt eventuele stolsels in de longslagaders zichtbaar.

De behandeling van een longembolie hangt af van de ernst van de situatie. In de meeste gevallen worden antistollingsmiddelen voorgeschreven, zoals heparine of DOAC’s, om te voorkomen dat er nieuwe stolsels ontstaan. Bij ernstige gevallen kan trombolyse worden toegepast. Dit is een procedure waarbij medicijnen worden toegediend om het stolsel snel op te lossen. Dit gebeurt dan op een Intensive Care of hartbewaking

In zeldzame gevallen is een chirurgische ingreep of een katheterinterventie nodig om het stolsel handmatig te verwijderen. 

De behandeling van vetembolieën, vruchtwaterembolieën tijdens een bevalling of luchtembolieën gebeurt niet met bloedverdunners maar op een andere wijze.

Afhankelijk van de ernst kan de behandeling thuis plaatsvinden of in het ziekenhuis, altijd begeleiding van een arts.

Herstel en nazorg

Het herstelproces na een longembolie kost veel tijd en vereist geduld. Het is belangrijk om uw activiteiten rustig op te bouwen. Begin bijvoorbeeld met lichte bewegingen, zoals wandelen, en verhoog dit geleidelijk. Het volgen van het behandelplan is essentieel; zorg ervoor dat u uw medicijnen op tijd inneemt en geen controles overslaat. Mocht u nieuwe symptomen ervaren, zoals aanhoudende kortademigheid of pijn, neem dan direct contact op met uw arts.

Een longembolie is een ernstige aandoening, maar met de juiste diagnose en behandeling zijn de vooruitzichten vaak positief. Voor een grondige evaluatie van uw symptomen en persoonlijk advies, raden wij u aan een afspraak te maken met een van onze medisch specialisten bij medi-call. Onze ervaren artsen kunnen u voorzien van de beste zorg en begeleiding.

1. Waarom blijf ik moe na een longembolie?
Moe na een longembolie is een veelvoorkomend verschijnsel. Vermoeidheid kan enkele weken tot maanden aanhouden door de impact van de embolie en het herstel van de longen.

2. Wanneer mag ik weer reizen?
Vliegen kan vaak na enkele weken, mits uw conditie stabiel is. Bespreek dit altijd met uw arts en draag compressiekousen tijdens de reis.

3. Wat is een ruiterembolie?
Een ruiterembolie is een zeldzame maar ernstige vorm van longembolie waarbij een groot stolsel beide hoofdtakken van de longslagader blokkeert, wat kan leiden tot acute hart- en longproblemen​​.