Osteoporose: stille botafbraak herkennen

Osteoporose betekent letterlijk: "poreus bot". De aandoening ontstaat wanneer de balans tussen botopbouw en botafbraak verstoord raakt. Een proces dat versneld na de leeftijd van 40 jaar is bereikt. Bij osteoporose wint de afbraak het van de opbouw. 

Dat maakt botten kwetsbaarder voor breuken, ook zonder zichtbaar letsel. En dat proces verloopt in stilte. De aandoening treft vooral vrouwen na de overgang, maar komt ook bij mannen en jongere mensen met chronische ziektes of medicatiegebruik voor.

Osteopenie is de voorfase van osteoporose: de botdichtheid is al verlaagd, maar nog niet ernstig genoeg om van osteoporose te spreken. Ook dan is het risico op breuken verhoogd en vroeg ingrijpen van belang.

Osteoporose wordt niet voor niets de ‘stille ziekte’ genoemd. Het geeft zelden klachten, tot het bot letterlijk breekt. Toch zijn er signalen die alertheid verdienen:

• Een breuk na een lichte val of stoot
• Plotselinge rugpijn zonder trauma
• Merkbaar kleiner worden in lengte
• Een voorovergebogen houding
• Vermijdingsgedrag of angst om te vallen

Na een eerste breuk is de kans op een volgende breuk binnen 2 jaar verdubbeld. Bij medi-call zien we regelmatig dat die eerste waarschuwing niet wordt opgevolgd, met alle gevolgen van dien.

Osteoporose ontstaat door een samenspel van veroudering, hormonale veranderingen, ontsteking en leefstijlfactoren. De meest voorkomende oorzaken:

• Oestrogeendaling na de overgang
• Veroudering van botcellen: minder aanmaak, meer afbraak
• Chronische ontsteking en oxidatieve stress
• Langdurig gebruik van corticosteroïden of maagzuurremmers
• Darmaandoeningen die opname van calcium en D beïnvloeden
• IJzerophoping in het beenmerg die botopbouw remt
• Slaapmedicatie, antidepressiva, anti-epileptica
• Roken, alcohol, lage spiermassa, inactiviteit
• Genetische aanleg

De standaard bloedtest toont meestal niets. En een röntgenfoto laat osteoporose pas zien als het vergevorderd is. Daarom adviseren wij, afhankelijk van de situatie, bij verhoogd risico:

• Een DEXA-scan (botdichtheidsmeting)
• Beoordeling van de T-score én het 10-jaars breukrisico via de FRAX-score
• Aanvullend bloedonderzoek: vitamine D, calcium, ontstekingsmarkers (zoals NLR), schildklierfunctie

Osteoporose is behandelbaar. De kern: botafbraak remmen én botaanmaak stimuleren en tegelijk zorgen voor minder valrisico's.

Bij medi-call maken we een persoonlijke afweging: wat werkt voor uw lichaam, uw medische achtergrond en uw doelen?

Heeft u ooit iets gebroken bij een eenvoudige val? Bent u kleiner geworden? Of heeft u een verhoogd risico op botverlies, maar nog geen duidelijk advies gekregen? Dan is dit hét moment om dieper te kijken.

Bij medi-call krijgt u:

• een consult van één uur met een specialist ouderengeneeskunde
• tijd en ruimte om vragen te stellen
• een beoordeling van risico’s, waarden en leefstijl
• een behandelplan dat verder kijkt dan alleen de T-score

• 1 op de 3 vrouwen en 1 op de 5 mannen boven de 50 krijgt osteoporose
• Minder dan 30% van deze groep krijgt adequate behandeling
• Bij eerdere breuken is snelle behandeling cruciaal  om vervolgschade te voorkomen
• Nieuwe geneesmiddelen (zoals sclerostineremmers) zijn veelbelovend
• Darmgezondheid, ijzerbalans en celveroudering zijn nieuwe onderzoekslijnen
• Piekbotmassa wordt opgebouwd vóór het 30e levensjaar: ook jonge mensen kunnen risico lopen bij ondervoeding, eetstoornissen of chronische ziekte

1. Ik heb osteopenie. Is dat al gevaarlijk?
   Osteopenie is de voorfase van osteoporose. Afhankelijk van andere risicofactoren kan het raadzaam zijn om al leefstijl of suppletie in te zetten. 
2. Mijn T-score was -2.6, maar ik voel me goed. Moet ik starten?
   Ja. Bij die score is er sprake van osteoporose. Behandeling is belangrijk, ook zonder klachten, om breuken te voorkomen.
3. Mijn moeder heeft haar heup gebroken. Wat betekent dat voor mij?
   Familiegeschiedenis is een risicofactor. Bij medi-call bespreken we of preventieve screening voor u zinvol is.

Neem gerust contact op met medi-call voor meer antwoorden en persoonlijke begeleiding.